Chưng bày mâm ngũ quả trên bàn thờ của gia đình trong những ngày Tết mang ý nghĩa giữ gìn bản sắc văn hóa độc đáo của dân Việt. Đặc biệt là nét độc đáo trong mâm ngũ quả ngày tết ở miền Nam. Bài viết dưới đây xin chia sẻ với các bạn về ý nghĩa mâm ngũ quả ngày tết ở miền Nam.

Người dân Việt dù ở phương trời nào, đến ngày Tết cổ truyền vẫn không bỏ qua tục lệ bày mâm ngũ quả. Như một sự nhắc nhở cho bản thân và cho con cháu về cội nguồn của mình.

Mâm ngũ quả ngày tết ở miền Nam có những quả gì?

Mâm ngũ quả là mâm quả gồm 5 loại khác nhau. Mỗi loại tượng trưng cho một ước nguyện của gia chủ, thông qua tên gọi và màu sắc. Ngoài ra, “ngũ” còn thể hiện ước muốn của người Việt đạt được ngũ phúc lâm môn: Phúc, quý, thọ, khang, ninh.

Dù là loại quả gì, mâm ngũ quả vẫn mang một ý nghĩa chung: dâng cúng tổ tiên thể hiện lòng hiếu thảo và ước mong những điều tốt lành trong gia sự. Mỗi loại quả đều có mùi vị, màu sắc riêng và cũng mang những ý nghĩa nhất định.

Ý nghĩa sâu sắc của mâm ngũ quả ngày tết ở miền Nam

Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài” ước mong năm mới đủ đầy, sung túc, tương ứng với 5 loại quả: Mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài ra, còn có thêm quả thơm (dứa) với mong muốn con cháu đầy nhà và một cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng để cầu may mắn.

Mâm ngũ quả của người miền Nam thể hiện rõ tính bình dị, dân dã và hóm hỉnh. Mỗi người một cuộc sống và mong muốn khác nhau, biết là nào là “đủ”, nhưng ai cũng chỉ cần đủ mà thôi.

Người miền Nam kỵ cúng một số loại quả, vì theo phát âm tên gọi mang ý nghĩa không tốt, như:

Chuối: Chúi nhủi, làm ăn không phất lên được.
Lê, táo (bom): Lê lết, đổ bể, dễ thất bại.
Cam, quýt: Quýt làm cam chịu.

Ngoài ra mâm ngũ quả miền Nam còn có thêm một cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng. Tượng trưng cho sự may mắn và trái thơm (quả dứa) để tượng trưng cho con cái đủ đầy.

Cách bày biện mâm ngũ quả ngày tết ở miền Nam

Cách bày đơn giản là chọn những trái lớn như đu đủ, dừa, mãng cầu đặt lên mâm trước. Sau đó bày những quả nhỏ hơn lên trên. Sắp xếp hợp lý để mâm ngũ quả có hình thù giống như một ngọn tháp. Riêng cặp dưa hấu thì được dùng để đặt hai bên sau khi mâm ngũ quả đã hoàn thành.

Mâm ngũ quả ngày Tết là nét văn hóa đặc trưng của người Việt. Dù có khác nhau giữa các vùng miền nhưng trên hết đều thể hiện sự thành kính hướng về nguồn cội, tổ tiên. Ước mong một năm mới an khang, hạnh phúc và đủ đầy.

Do trái cây ngày càng nhiều, loại nào cũng ngon, bổ. Để thể hiện cao nhất lòng hiếu thảo đối với tổ tiên, đồng thời cũng nhằm thể hiển tính trình bày mỹ thuật trong con mắt thẩm mỹ độc đáo của nhân dân. Mâm ngũ quả ngày càng phong phú hơn. Và người ta cũng không câu kệ cứng nhắc “ngũ quả” nữa mà có thể là bát, cửu, thập quả.

Nhiều hơn, nhưng người ta vẫn gọi là “mâm ngũ quả” và, dù đựng trong đĩa cũng vẫn gọi theo xưa là “mâm.” Bởi đó là một “sản phẩm văn hóa” đã xác lập trong quá trình lịch sử lâu dài, được khuôn đúc theo quan niệm về “bộ ngũ hoàn hảo.”

Mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Nam có gì khác so với các vùng miền khác?

Tương tự như ở miền Nam, miền Bắc và miền Trung có phong cách bày mâm ngũ quả riêng. Hầu hết là những món quả có sẵn ở nơi đó.

Mâm ngũ quả miền Bắc

Người miền Bắc bày mâm ngũ quả theo thuyết Ngũ hành trong văn hóa phương Đông là vạn vật dung hòa cùng trời đất. Vì thế, mâm ngũ quả cũng phải phối theo 5 màu: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng.

Cách bài trí, sắp xếp màu sắc từng loại quả xen kẽ với nhau để đẹp mắt, hợp phong thủy ngày Tết. Tuy không câu nệ nhiều hay ít, nhưng mọi người đều sắm đủ lễ, đủ loại, hoa quả phải thuận theo ý nghĩa để bày cúng.

Mâm ngũ quả miền Trung

Khúc ruột miền Trung nghèo khó, đất đai cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt, ít hoa quả nên người dân nơi đây cũng không quá câu nệ hình thức, ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết, chủ yếu là có gì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên. Bởi thế, mâm ngũ quả mỗi nhà lại khác nhau, quả gì cũng được, miễn là tươi ngon.

Các loại quả thường thấy là: Thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt…

Một số gia đình thường băn khoăn, màu sắc mâm ngũ quả có nhất định phải đủ các loại quả có màu theo ngũ hành hay không? Trong khi đó vẫn muốn bày thêm những quả khác thể hiện mong muốn của gia chủ? Theo cổ truyền, Ngũ hành không phải quan niệm trên ban thờ, không có ý nghĩa thực tiễn trong tâm linh.

Do đó, việc chọn quả theo màu sắc của Ngũ Hành được thì càng tốt, nhưng không thì vẫn có thể chọn quả những quả theo nghĩa riêng, thể hiện mong muốn của gia chủ.

Với những kiến thức bổ ích về mâm ngủ quả ngày tết ở miền Nam nói riêng và ở các vùng miền khác trên cả nước nói chung, chắc chắn bạn đã có thêm nhiều thông tin về nó.

Món quà sức khỏe từ Phúc Nguyên Đường

Phúc Nguyên Đường tự hào là đơn vị đi đầu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cho mọi người. Tuy không thể mang đến mức giá rẻ nhất vì thị trường. Nhưng Phúc Nguyên Đường tự tin có thể mang đến cho bạn những sản phẩm chất lượng nhất với giá thành hợp lý nhất.

Phúc Nguyên Đường là đơn vị chuyên cung cấp các thực phẩm bảo vệ sức khỏe cao cấp lâu đời ở Hà Nội như:

Bạn có thể đến trực tiếp cửa hàng của Phúc Nguyên Đường để lựa chọn sản phẩm hoặc đặt hàng qua trang web điện tử, chúng tôi sẽ giao hàng tận nơi cho bạn.

PHÚC NGUYÊN ĐƯỜNG
Địa chỉ: Số 46B Thợ Nhuộm, P. Trần Hưng Đạo, Q. Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội.
Điện thoại: (024) 62 755 355 – 0966 588 858
Website: https://phucnguyenduong.com.vn

Bài viết liên quan:

Kinh nghiệm biếu quà

Mâm ngũ quả ngày tết ở miền Nam có những quả gì?